ยุคนี้ใครๆก็หันมาสนใจเรื่อง Big Data อยากเรียนอยากใช้ Power Query, Power BI, หรือ Tableu ทำรายงาน สร้างภาพออกมาเป็นกราฟกันทั้งนั้น ถ้าคุณเคยไปเรียนมาแล้ว กำลังอยากจะไปเรียน หรืออยากจะใช้โปรแกรมพวกที่มี Power นำหน้าเหล่านี้ ขอถามหน่อยว่า ตัวคุณมี Power สามารถตอบคำถามต่อไปนี้ได้ถูกต้องหรือเปล่า

สมการทางคณิตศาสตร์ Y = aX +b

ถ้าค่า Y กับ X มีความสัมพันธ์กันสูงมาก คำนวณค่า R-Square ได้เกือบเต็มร้อย

“สมมติว่า X เป็นจำนวนปี ส่วน Y เป็นยอดขาย”

“เมื่อค่า X จำนวนปีเพิ่ม ย่อมทำให้ค่า Y ยอดขายเพิ่มตาม” ใช่หรือไม่

คำถามนี้อาจารย์ระดับโปรเฟสเซอร์ชาวอินเดีย ยกขึ้นมาถามในห้องเรียนวิชาสถิติ สมัยที่ผมเรียน MBA ที่ University of Wisconsin

เป็นยังไงครับ ตอบได้ไหม ตอบกันว่ายังไง ใช่ หรือ ไม่ใช่

ใครที่คิดจะทำงานเกี่ยวข้องกับ Big Data ไม่ใช่แค่คิดว่าจะกดปุ่มให้โปรแกรมทำงานแล้วสร้างกราฟออกมา จบแค่ดูสวยดีแค่นั้น แต่ต้องสามารถสร้างรายงานที่ดี มีความหมาย สามารถใช้ในการทำนายหรือพยากรณ์ผลการทำธุรกิจในอนาคตได้ด้วย

ผู้บริหารและเจ้าของธุรกิจทุกคนต้องการความมั่นใจว่า เงินที่เขาลงทุนไป จะให้ผลตอบแทนได้ตามที่ตั้งใจไว้หรือไม่

คำถามนี้อาจารย์ให้เวลาคิดตั้งอาทิตย์นึง พอเข้ามาในห้องก็ถามนักเรียนว่า เป็นยังไง ได้คำตอบกันมาว่ายังไง

ทุกคนในห้องยกมือตอบว่า “ใช่”

อาจารย์ตอบว่า “ใช่” เหมือนกัน แล้วอธิบายต่อว่า ทุกคน ถูกแค่ครึ่งเดียว

คำตอบอีกครึ่งหนึ่ง ในทางคณิตศาสตร์ ต้องตอบด้วยว่า เมื่อค่า Y เพิ่มย่อมทำให้ค่า X เพิ่มได้เช่นกัน 

เมื่อยอดขายเพิ่ม ย่อมทำให้จำนวนปีเพิ่มด้วย ซึ่งขัดกับความเป็นจริง เรื่องของจำนวนปีมันเพิ่มของมันอยู่แล้วตามธรรมชาติ

ในหลักเหตุผล ยอดขาย ไม่ได้เป็นสาเหตุ ทำให้จำนวนปีเพิ่ม

“ในแง่ของคณิตศาสตร์ ไม่ได้คำนึงถึงหลักเหตุผลตามความเป็นจริง”

นี่คือคำสอนที่ต้องจดจำไว้ชั่วชีวิต

แล้วยังไง มาคิดกันเองต่อ คราวนี้ยกกลับมาใช้กับ Excel บ้าง

Excel มีกราฟประเภท Scatter X-Y ให้ใช้กันอยู่ใช่ไหม รายงานเรื่องยอดขายนี้ต้องวางข้อมูลให้ถูกข้าง

ในหน้ารายงาน เรื่องของปีต้องจัดวางเป็น column ซ้ายสุด จากนั้น column ถัดไปจึงเป็นตัวเลขยอดขาย พอนำไปสร้างเป็นกราฟก็จะออกมาเป็นภาพตามนี้ แกนนอนของกราฟเป็นเลขปี แกนตั้งของกราฟเป็นยอดขาย

หรือคิดว่าจะใช้จำนวนปีแทน ตามกราฟต่อไปนี้ จึงจะสมเหตุสมผลกว่ากันครับ

เฉลย การหาสมการเส้นแนวโน้ม

ตัวเลขปีที่ใช้ในการคำนวณ ควรใช้เลขลำดับปี 1, 2, 3 … ซึ่งทำให้สมการเส้นแนวโน้มได้ตัวเลขที่สมกับความเป็นจริง ตามภาพกราฟสีเขียว เมื่อแทนค่า x เท่ากับ 0 ลงไปจะได้ตัวเลขเริ่มต้นของรายได้ 94.543

ถ้าใช้ตัวเลขปีค.ศ.ในการพยากรณ์ สมการที่ได้จะไม่สมเหตุผล เพราะต้องใช้เวลาหลายพันปีทีเดียวกว่าจะเกิดยอดขายขึ้นมาให้เห็น ส่วนในสมการที่คำนวณได้เมื่อใช้เลขปีค.ศ.แทนค่า x = 0 ลงไปจะได้ยอดขายตัวเลข ติดลบ 33712 ซึ่งไม่สมเหตุผลเข้าไปใหญ่

ในการแสดงภาพด้วยกราฟจะใช้เลขปีค.ศ.หรือพ.ศ.ได้ทั้งนั้น แต่เมื่อใช้ในการคำนวณต้องใช้เลขนับจำนวนปีนะครับ

ผู้ที่ใช้ตัวเลขเหล่านี้คือผู้บริหารครับ ระวังตัวกันหน่อย

ส่วนวิธีหาสมการเส้นแนวโน้ม ทำได้ไม่ยาก ไม่ต้องเสียเวลาไปสร้างสูตร

แค่คลิกขวาไปที่เส้น เลือกคำสั่ง Add Trendline

จากนั้นในจอขวามือที่เปิดขึ้น ให้เลือกประเภทของแนวโน้มที่น่าจะเป็น แล้วกาช่องด้านล่างเพื่อแสดงสูตรของเส้นแนวโน้มพร้อมกับ R-Squared