😎 XLookup แปลว่า ไม่ได้มองขึ้น
X แปลว่า ไม่
Look แปลว่า มอง
UP แปลว่า ขึ้น
😏 VLookup แปลว่า มองขึ้นตามแนวตั้ง
V ย่อมาจากคำว่า Vertical แนวตั้ง
Look แปลว่า มอง
UP แปลว่า ขึ้น
👉 สูตรทุกสูตรที่ไมโครซอฟท์สร้างขึ้น จะตั้งชื่อสูตรยังไงต้องมีที่มาเสมอ อย่างสูตร VLookup นี่ย่อมาจาก Vertical Lookup แปลไทยๆว่า มองขึ้นตามแนวตั้ง
มองขึ้นยังไง ... มาดูภาพนี้กันครับ กำลังจะหาว่าถ้าสอบได้ 75 คะแนนจะได้เกรดอะไร ทำไมจึงได้คำตอบว่าเกรด B
=VLOOKUP(E3, B3:C5, 2)
VLookup จะทำงาน 2 ขั้นตอน ขั้นแรกจะนำเลข 75 ไปเทียบกับตัวเลขใน column ซ้ายสุด พอหาเลข 75 ไม่พบ จะ UP 🖕 หาตัวเลขที่มากที่สุดแต่ยังน้อยกว่าหรือเท่ากับค่า 75 นั่นก็คือเลข 70 จากนั้นขั้นที่สองจะมองหาเกรดใน column ถัดไป ได้ B มาเป็นคำตอบ
🤓 แต่ไหนแต่ไรมาสูตร Excel จะใช้หลักว่า ถ้าไม่ได้ใส่ option อะไรต่อท้ายในสูตรหรือละไว้ไม่ได้ใส่อะไร จะถือว่า ค่า default คือเลข 1 หรือ True
โดย True ที่ว่านี้มีความหมายอีกนั่นแหละว่า ตามปกติตารางที่ใช้งานต้องเรียงค่าตามธรรมชาติจากน้อยไปมากอีกด้วย
ปรากฏว่าสูตร VLookup แบบละ option ไว้นี้เสี่ยงที่จะหาค่าเพี้ยนมาให้เสมอ แม้ค่าที่ใช้หาคือเลข 75 ไม่มีในตารางก็ตาม สูตรนี้ก็จะยังหาค่าอื่นมาให้
😎 พอมาถึงสูตร XLookup แทนที่จะปล่อยให้สูตรใหม่นี้หาค่าแบบเดิมที่จะหาค่าอื่นแทนมาให้ ก็เลยใส่ X แปลว่าไม่ ไว้แทนตัว V เพื่อย้ำว่าสูตรนี้ ไม่ได้มองหาคำตอบแบบ UP มองขึ้นอีกแล้วนะ
=XLOOKUP(E3, B3:B5, C3:C5)
เมื่อหาเลข 75 ไม่พบใน B3:B5 ก็จะคืนค่าออกมาแบบปลอดภัยไว้ก่อนว่า หาค่าไม่พบ โดยบอกออกมาว่า ค่าที่หาไม่มี Not Available
ทีนี้พออยากจะทำให้สูตร XLookup ทำงานตามแบบ VLookup ขึ้นมา ก็ต้องกำหนด option -1 เพิ่มเข้ามาให้ชัดเจนขึ้น
=XLOOKUP(E3, B3:B5, C3:C5,, -1)
😎 ทำไมต้องเป็นเลข -1 ด้วยล่ะ
ในเมื่อแต่เดิม 1 หรือ True แปลว่าค่าตามปกติจากน้อยไปมาก ตอนนี้ต้องกำหนดให้สูตร XLookup ทำงานแบบไม่ปกติ โดยใส่ค่าลบลงไปว่า จะทำงานแบบไม่ปกติ ให้หาค่าจากมากไปน้อยกว่านั่นเอง
.... บทประพันธ์เป็นตุเป็นตะ โดยผมเองครับ
+++++++++++++++++++++++++
นอกจากสูตร VLookup แล้วถ้าตารางวางไว้ในแนวนอน สูตร HLookup จะหาค่าในลักษณะแบบเดียวกันกับ VLookup ... มองยังไงหนอในเมื่อตารางวางไว้แนวนอน
H แปลว่า Horizontal แนวนอน
Look แปลว่า มอง
UP แปลว่า ขึ้น
HLookup แปลว่า มองขึ้นตามแนวนอน
โดยคำว่า UP ที่แปลว่า ขึ้น ให้มองตามทิศทางของการค้นหา พอค้นหาเลขที่ต้องการไม่พบก็จะกระเด้งขึ้นย้อนกลับไปหาค่าที่มากที่สุดแต่ยังน้อยกว่าหรือเท่ากับค่าที่ใช้หา ซึ่งจะพบว่าเลข 70 เป็นค่าที่มากที่สุดแต่ยังน้อยกว่า 75 (มาทางไหนก็ให้กระเด้งกลับไปทางนั้น)
- VLookup ให้คิดถึงลูกปิงปองที่มีทิศทางวิ่งลงไปหาพื้นดิ่งลงไปตรงๆตามแนวตั้งก็จะกระเด้งขึ้นกลับไป
- HLookup ให้คิดถึงลูกปิงปองที่มีทิศทางวิ่งไปหากำแพงทางขวามือก็จะกระเด้งขึ้นกลับไปทางซ้าย
- ส่วน XLookup ต้องใส่เลข -1 เพื่อให้กระเด้งไปทางตัวเลขทางซ้ายมือที่น้อยกว่าค่าที่ใช้ค้นหา
+++++++++++++++++++++++++
ปล
เดิมทีเคยคิดว่า X ย่อมาจาก Exact แต่จะจำกัดการใช้งานมากไปเพราะสูตร XLookup ทำได้มากกว่าการหาค่าแบบ Exact
X น่าจะมาจาก ไม่ มากกว่า ซึ่งมีอีกหลาย ไม่ๆๆๆๆๆ
เช่น น่าจะมาจาก "ไม่ใช่ V Vertical" เพราะสามารถหาค่าได้ทั้งแนวนอนแนวตั้งในตัวมันเอง
ปล ของ ปล
ถ้าสงสัยว่าตีลูกปิงปองยังไงกระทบกำแพงแล้วกระเด้งขึ้นกลับออกมาได้ด้วย ให้ตีลูกหมุนแบบ Top Spin ครับ
